Скачать с ютуб Κάσος 2022, Το νησί των "Αρμαθιών" в хорошем качестве

Κάσος 2022, Το νησί των "Αρμαθιών"

Λίγα λόγια για τα "Αρμάθια". Το μεγαλύτερο νησί βορειοδυτικά της Κάσου. Εμβαδόν 2,6 τ.χλμ. - Μέγιστο μήκος 3,2 χλμ. Ξεχωρίζει από τα άλλα βραχονήσια του βόρειου συμπλέγματος, όπως το νησί της "Καροφύλλας", το οποίο διατηρεί άλλες δύο ονομασίες "Κόσκινο" ή "Μαστρογιάννη", τη "Μακρά" ή "Μακρονήσι" τους "Κουτσούμπους", το "Περιονήσι" ή "Κουφονήσι", και άλλα δύο, που δύει ο ήλιος πίσω τους, τα "Ποντηκονήσια". Τα Αρμάθια, τους καλοκαιρινούς μήνες επισκέπτονται αρκετοί παραθεριστές από την Κάσο. Μια που απέχει περίπου, μόνο δύο ναυτικά μίλια. Συνήθως μεταφέρονται με μικρά καϊκια ή ένα μεγαλύτερο σκάφος που πραγματοποιεί τακτικά δρομολόγια από το λιμάνι του Φρυ. Η φύση προίκισε το νησί από νότια με μιας μοναδικής αίσθησης ομορφιά. Μια παραλία, με ψιλή χρυσαφένια άμμο, εντυπωσιακά γαλαζοπράσινα νερά, τα "Μάρμαρα", έξω από το "Καρα(β)οστάσι". Που έχει χαρακτηριστεί ως μία από της ωραιότερες της Μεσογείου. Για την τύχη αυτού του νησιού που είναι συνδεδεμένη με την ιστορία των ορυχείων του, τίποτε δεν αναφέρεται στη σκοτεινή προεπαναστατική περίοδο. Οι πηγές μας, καταπιάνονται με τα ορυχεία όταν άρχισαν να λειτουργούν πάλι, κυρίως, μετά το 1829. Όταν οι δυστυχείς Κασιώτες μετά την καταστροφή της Κάσου (1824), άρχισαν να επανακάμπτουν στο νησί τους. Ο άριστης ποιότητας επιφανειακός γύψος, εξορισσόταν με πρωτόγονα μέσα: λοστάρια, κασμάδες, βαριές, και φυσικά κρεπάροντας τους μεγάλους βράχους με δυναμίτη. Τα πετρώματα μεταφέρονταν με βαγονέτα πάνω σε ράγες, πολύ κοντά στην ακτή, κι από εκεί με βάρκες στο "Καρα(β)οστάσι". Εκεί ήταν αγκυροβολημένα τα κασιώτικα ιστιοφόρα καράβια, περιμένοντας να γεμίσουν τα αμπάρια τους με προορισμό λιμάνια της Μεσογείου και της Μαύρης Θάλασσας, κυρίως στην Οδησσό της Ρωσίας. Την εποχή της ακμής του νησιού, γράφει ο Μάρκος Μαλλιαράκης στο βιβλίο του (1894), εξάγονταν ετησίως 10.000 τόνοι γύψου, και ότι εργάζονταν περίπου 706 εργάτες στο γυψωρυχείο. Γεροντότεροι, θυμόντουσαν το πλήθος των εργατών που πηγαινοέρχονταν καθημερινά με τις βάρκες από την Κάσο. Πότε με πανί και πότε μετά κουπιά σαν είχε άπνοια, καθώς την εποχή εκείνη δεν υπήρχαν πετρελαιομηχανές. Υπήρχαν μόνο "κουπάες" (κωπηλάτες). Αργότερα, όταν η ρωσική κυβέρνηση επέβαλε φορολογία, η εισαγωγή γύψου ελαττώθηκε. Η παραγωγή μειώθηκε στους 4-5.000 τόνους και η εξαγωγή σε μικρότερες ποσότητες περιορίστηκε σε Αλεξάνδρεια, Σμύρνη, Κωνσταντινούπολη και Πειραιά. Εκτός από τα νταμάρια, τα Αρμάθια είχαν αρκετές γόνιμες εκτάσεις, και κατοικούνταν από 10-15 μόνιμες οικογένειες γεωργοκτηνοτρόφων. Έσπερναν τα χωράφια τους, είχαν αιγοπρόβατα, είχαν και 2-3 βάρκες για να επικοινωνούν με το νησί. Στο διάστημα του μεσοπολέμου (1923-1940), διαρκούσης της ιταλικής κατοχής, τα γυψωρυχεία των Αρμαθιών σταμάτησαν τη λειτουργία τους. Λίγο μετά τη απελευθέρωση, κατοικούνταν τα Αρμάθια από πέντε πολυμελείς οικογένειες. Όταν μεγάλωσαν τα παιδιά τους, άλλα τράβηξαν στα καράβια και άλλα μετανάστευσαν στην Αμερική για καλύτερη τύχη. Έτσι τα Αρμάθια χρόνο με το χρόνο άρχισαν να ερημώνουν. Ο χρόνος έδωσε στο μικρό παλιό οικισμό τη χαριστική βολή, σάρωσε τα σπίτια, τις στέρνες, τα αλώνια, χέρσωσε τα χωράφια... Μέσα από τα ερείπια κράτησε όρθιο ένα μοναδικό κτίσμα, το εκκλησάκι της Υπαπαντής. Μετά την απελευθέρωση των Δωδεκανήσων (1947), η νέα τότε Δημοτική Αρχή με τον Γεώργιο Μαυρικάκη, έθεσε θέμα λειτουργίας των ορυχείων. Η επιτόπια εξέταση και μελέτη από μηχανικό, έκρινε ασύμφορη την εκμετάλλευσή τους. Σήμερα τα Αρμάθια είναι ακατοίκητα. Κάθε χρόνο στις 2 του Φλεβάρη, τα μάτια των Κασιωτών είναι στραμμένα στην "Υπαπαντούλλα". Καιρού επιτρέποντος ο παπάς του Φρυδιού με πλήθος προσκυνητών επισκέπτονται με σκαφάκια το νησί και το εκκλησάκι για να το λειτουργήσουν. Μια συνήθεια που παρέμεινε μέχρι τις μέρες μας στους γόνους των τελευταίων οικογενειών και μερικούς άλλους κατοίκους. Μετά τον Εσπερινό και το μοίρασμα της αρτοκλασίας, στήνεται ως είθισται γλεντάκι. Κλείνοντας το άρθρο αυτό για τα Αρμάθια, θυμήθηκα ένα παλιό έθιμο που πρέπει να σώζεται μέχρι σήμερα. Όταν οι προσκυνητές έφταναν στ' Αρμάθια, έφτιαχναν με πέτρες ένα πρόχειρο "κούμιλο". Τοποθετούσαν πάνω του μια χύτρα. Ενώ έβαζαν φωτιά στα ξύλα, τοποθετούσαν στην χύτρα νερό από το πηγάδι της Παναγίας, λάδι από το καντήλι της και λουλούδια από το εικόνισμά της. Όταν έβραζε το νερό, σούρωναν τα λουλούδια, στη συνέχεια τα πετούσαν στη θάλασσα. Με τον τρόπο αυτό παρότρυναν την Παναγία, την "Υπαπαντούλλα" να τους κάνει καλό καιρό να επιστρέψουν με τις βάρκες τους πίσω στο νησί. Επίσης πίστευαν ότι η Παναγία θα τους βοηθούσε ώστε η θάλασσα και τον επόμενο χρόνο να είναι γαλήνια για να ξανάρθουν να λειτουργήσουν το εκκλησάκι της στα Αρμάθια. Περισσότερα για τα Αρμάθια και άλλα πολλά διαβάστε στο βιβλίο μου: "Κάσος 1830-1960". Αθήνα 2021 - ΙSBN: 9786180029680 Μιχάλης Κ. Σκουλιός Ερευνητής - συγγραφέας