Скачать с ютуб گذری بر تاریخ و تمدن ایران باستان в хорошем качестве

گذری بر تاریخ و تمدن ایران باستان

قالی زربفت بهار خسرو پرویز پادشاه ساسانی هفت خاندان بزرگ پارتی قوچ موهبت و اردشیر اول ساسانی شکار بازی سلطنتی ایران باستان شکست تندیس‌ها در دوره ساسانیان فرش بهارستان متعلق به دوره ساسانی که با نام‌های بهارخسرو ، بهارکسری و مهستان نیز شناخته می‌شود، یکی از مهم‌ترین آثار هنری ایران است که بر اثر حمله اعراب به ایران و انتقال آن به مدینه توسط اعراب تکه‌تکه شد. این فرش در ایوان کسری قرار داشته و دارای ۱۴۰ متر طول و ۲۷ متر پهنا بوده‌است، در بافت این فرش از ابریشم، طلا، نقره و جواهراتی چون زمرد و مروارید استفاده شده‌است و طرح آن یکی از باغ‌های بهشت را نشان می‌دهد. در کتاب تاریخ طبری که توسط ابوجعفر محمد جریر طبری (۳۱۱ – ۲۵۵هجری قمری) نوشته شده‌است این فرش ذکر شده و نویسنده ابعاد آن را به طول ۴۵۰ قدم و عرض ۹۰ قدم در قصر تیسفون توصیف کرده‌است و همچنین روبرت بامبان نویسنده و پژوهشگر ایرانی مقیم آمریکا در کتابی با نام «آیا می‌دانید که» ابعاد فرش را بیست و شش متر در بیست و چهار متر متر ذکر کرده‌است و همچنین آن را مزین به جواهرات گران‌بها توصیف کرده‌است. خسروان این فرش گرانبها را برای زمستان خویش نگهداری می‌کردند. چونکه که گل و سربزی داشت و بر آن باده می‌نوشیدند، گویی که ایشان در بوستان به سر می‌بردند. در آن راه‌ها به سان رود بود و رشته گوهرها به سان جویبارها، زمینه آن زر بافت بود و لابه لای آن دانه‌های درشت مروارید، کناره‌هایش به زمین کشت شده می‌مانست و پهنه‌ای را فرا می‌گرفت که آراسته به‌گل و گیاه و سبزی بهاری باشد. برگ‌ها از ابریشم بودند و بر شاخه‌های زرین جای داشتند. گل‌های آن زرین و سیمین بودند و میوه‌های آن گوهر و مانند آن. عربان آن را قطف می‌خواندند. فرش را به سوی عمر فرستادند وی آن فرش گرانبها را تکه‌تکه ساخت و میان ایشان بخش کرد. بنابر روایت اوناپیوس، ارشک را هفت مرد به تخت نشاندند. البته شک نیست که تعداد خاندان‌های بزرگ مخصوصاً در دوران توسعهٔ قدرت پارت‌ها به هیچوجه محدود به هفت خاندان نمی‌شد با وجود این حوزهٔ نفوذی این هفت خاندان بسیار وسیع‌تر از دیگر خاندان‌ها بوده‌است. داستان‌هایی نظیر قصهٔ هفت سرکردهٔ پرنی از روی داستان هفت تنان پارسی مربوط به روی کار آمدن داریوش برای هفت سرکردهٔ بزرگ پارت نیز وجود دارد. در زمان اشکانیان، خاندان‌های ممتاز یا واسپوهران به هفت گروه تقسیم می‌شدند: خاندان مهران در حوزهٔ نفوذی سمنان خاندان کارن یا قارن در حوزهٔ نفوذی نهاوند خاندان سورن در حوزهٔ نفوذی سیستان، شغل موروثی سورن‌ها تاجگذاری سلاطین بود. خاندان وراز در حوزهٔ نفوذی آذربایجان و ارمنستان خاندان اسپندیار در حوزهٔ نفوذی ری خاندان زیک در حوزهٔ نفوذی آذربایجان و ماد خاندان سپهبد در حوزهٔ نفوذی طبرستان - گرگان در دوران اشکانی قدرت سیاسی تیولداران بزرگ در شورای اشرافی تجلی می‌کرد که حد و حدودی به اختیارات شاهنشاه می‌گذاشت اعضای این شورا همه از خاندان سلطنت یا از افراد شش دودمان ممتاز دیگر بوده‌اند. در میان سرداران پارتی بسیاری سورن و کارن نام داشته‌اند و نیز معلوم است که این دو خانواده از حیث نسب همدوش دودمان سلطنتی بشمار می‌آمده‌اند. منابع یونانی مقداری اطلاعات در مورد آموزش معمول در ایران به دست می‌دهند. به گفته هرودوت، پسران ایرانی تا پنج سالگی مجاز به حضور یافتن در نزد پدرانشان نبودند و تا پیش از آن در نزد زنان زندگی می‌کردند. از سنّ پنج سالگی تا بیست سالگی، آموزش اسب سواری، تیر اندازی و راست گویی می‌دیدند. ایرانیان دروغ گفتن را بدترین توهین می‌دانستند، و مهارت جنگیدن را نشانه مردانگی می‌دانستند. کسنوفون در دانشنامه کوروش می‌نویسد که در سنّ شانزده یا هفده سالگی، پسران اشراف ایرانی به بارگاه سلطنتی آورده می‌شدند تا به تمرین سوارکاری، تیر اندازی، پرتاب نیزه و شکار بپردازند. به علاوه آن‌ها آموزش عدالت، گوش به فرمان بودن، شکیبایی و دیسیپلین فردی نیز می‌دیدند. به وضوح، هدف ایرانیان از آموزش، علاوه بر هدایت اخلاقی، تربیت سربازهایی کارا بود. در کتاب آلکیبیادس (منسوب به افلاطون) آمده‌است که شاهزادگان ایرانی در سنّ چهارده سالگی به چهار ایرانی نامدار سپرده می‌شدند که به آن‌ها پرستش خدایان، سیاست، اعتدال و شهامت بیاموزند.